راهکار تصفیه فاضلاب

تصفیه فاضلاب های بیمارستانی

 ﺗﺨﻠﯿﻪ ﻓﺎﺿﻼب ﺑﯿﻤﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺧﺼﻮص آب ﻫﺎي ﺳﻄﺤﯽ و زﯾﺮ زﻣﯿﻨﯽ ﻣﺨﺎﻃﺮات و ﻣﻌﻀﻼت ﻋﻤﺪه اي را ﺑﺮاي اﻧﺴﺎن اﯾﺠﺎد ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ.

ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﮐﻪ ﺗﺨﻠﯿﻪ ﻓﺎﺿﻼب ﺑﯿﻤﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑﺪون ﺗﺼﻔﯿﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻪ ﺷﺒﮑﻪ ﻓﺎﺿﻼب شهري براي انسان و محیط زیست خطرات عدیده اي دارد لذا عدم وجود تصفیه خانه فاضلاب فعال در بیمارستان ها نگرانی بزرگی محسوب میشود.

 بنا بر این اخذ سیاست هایی براي احداث سیستم تصفیه فاضلاب در کلیه بیمارستان ها و بهره برداري آن توسط شرکت ها و افراد متخصص در این زمینه، کلرزنی فاضلاب خام (و در صورت امکان فاضلاب تصفیه شده) جهت کاهش بار آلودگی ورودي به شبکه جمع آوري و تصفیه خانه فاضلاب شهري، نظارت کافی مسؤلین بهداشتی، شرکت آب و فاضلاب و دیگر سازمان هاي مرتبط از جمله موادي است که می تواند در جهت برآورده کردن استانداردهاي لازم در یک بیمارستان و استقرار سیستم مدیریت زیست محیطی (ISO 14000) در تنظیم فرآیندهاي مدیریت جهت ارتقاء کیفیت دفع فاضلاب بیمارستان ها بسیار مؤثر باشد .

توسعه شهرها و افزایش جمعیت آن ها و گسترش صنایع، روز به روز بر اهمیت کنترل آلودگی محیط زیست افزوده می شود. فاضلاب ها یکی از عوامل آلودگی محیط زیست هستند که باید آن ها را به طریق بهداشتی جمع آوري، تصفیه و در صورت امکان، مجدداً به گردش آب در طبیعت برگرداند. فاضلاب بیمارستان ها به دلایل متعددي نسبت به فاضلاب شهري داراي اهمیت ویژه اي است.بیمارستان ها، حجم قابل توجهی از آب هر اجتماع را به مصرف می رسانند، با وجود این که میزان سرانه مصرف آب در مصارف خانگی در حدود 100تا 200 لیتر به ازاي هر نفر است، اما به طور کلی این میزان در بیمارستان ها در گستره 350تا 1400لیتر در روز به ازاي هر تخت گزارش شده است.

البته مقدار تولید فاضلاب بیمارستانی در اجتماعات مختلف متفاوت است. سرانه تولید فاضلاب در بیمارستان هاي امریکا 1000لیتر در روز به ازاي هر تخت برآورد شده است،این مقدار در کشور ایران به طور متوسط 745لیتر در روز به ازاي هر تخت، به
طوري که در بیمارستان هاي تهران براي بیمارستان هاي تا 400تخت، 1300لیتر و براي بیمارستان هاي بزرگ لیتر و به طور میانگین براي بیمارستان هاي استان هرمزگان این میزان 362لیتر به ازاي هر تخت برآورد شده است.
فاضلاب خروجی بیمارستان ها ممکن است داراي انواع میکروارگانیسم هاي بیماري زا و مواد دارویی، سایر مواد سمی خطرناك، مواد زاید جامد، مواد شیمیایی پرتوزا و ایزوتوپ هاي رادیواکتیو باشد. تخلیه و راه یابی این مواد به محیط زیست انسانی به خصوص آب هاي سطحی و زیرزمینی، مخاطرات و معضلات عمده اي را براي انسان ایجاد می نماید. لذا ضرورت دارد که از وضعیت خروجی فاضلاب بیمارستان ها اطلاع دقیق و صحیح داشته باشیم و تمهیدات لازم براي جلوگیري از ورود فاضلاب بیمارستانی بدون تصفیه به محیط زیست اندیشیده و از دفع آن ها به آب هاي سطحی و زیر زمینی که موجب آلودگی و در نتیجه اشاعه بیماري در بین افراد سالم جامعه می شود جلوگیري شود. تحقیقات ویروس شناسی صورت گرفته بر روي آب هاي سطحی آلوده به فاضلاب وجود(انتروویروس)  انواع دیگر ویروس ها مثل(آدنوویروس) را در فاضلاب بیمارستانی به اثبات رسانیده است. به علاوه بررسی ها بر روي فاضلاب بیمارستانی وجود مقادیر زیاد کلر و فلزات سنگین مثل جیوه و نقره را اثبات کرده است.

تصفیه فاضلاب کارگاه های طلا سازی

در فرآیند ساخت طلاهای زینتی(ریخته گری، جوشکاری، تراشکاری و ...) در کارگاه ها همواره بخشی از طلا به قطعات خیلی ریزی تبدیل میشود و در کارگاه پخش میشوند که کارگاه داران از آن با عنوان "کسری طلای کارگاه" یاد میکنند.

صاحبان کارگاه های طلاسازی از قدیم برای برگرداندن کسری کارگاه های خود روش های مختلفی را به کار برده اند زیرا در صورت عدم بازگشت طلا کارگاه به سمت ضرر دهی میرود.

جدای از طلای موجود در فاضلاب کارگاه های طلاسازی، پساب این کارگاه ها حاوی مقادیر زیادی از انواع اسیدها،رزین ها و ترکییات سمی به خصوص سیانور هستند که درصورت ورود به محیط زیست، خطرات بزرگی را به همراه دارند.

بنابراین هم برای برگرداندن کسری طلای کارگاه و هم برای جلوگیری از آلوده کردن محیط زیست پساب کارگاه های طلا سازی نیاز به تصفیه دقیق دارند.

تصفیه فاضلاب کشتارگاه

 کشتارگاه های دام یکی از مراکز تولید فاضلاب با بار آلودگی بالا می باشد که در صورت عدم تصفیه ی مناسب می تواند باعث آلودگی فراوان محیطی شود. بنابراین قبل از ورود به محیط باید به روش مناسب تصفیه گردد. آگاهی از نحوه عملکرد این سیستم ها باعث کمک کردن به رفع نقص ها و افزایش راندمان آن ها میشود. رشد روز افزون جمعیت و ارتقاء سطح زندگی، توسعه ی صنایع وتکنولوژی و در نهایت بهای اندکی که انسان برای محیط زیست به دلیل رایگان بودن آن قائل است باعث آلودگی محیط زیست و تشدید ویرانی آن شده است. به یقین می توان گفت که مهم ترین بخش آلودگی محیط زیست که تاثیر سریع و بی درنگ آن جوامع بشری را تحت تاثیر خود قرار داده و نتیجه تخلیه پساب های خروجی غیر استاندارد فاضلاب ها به خصوص فاضلاب های صنعتی می باشد: آلودگی آب،تصفیه ی آب های آلوده و تامین آب سالم و قابل شرب حاوی مقداری اکسیژن می باشد است .آب طبیعی معموال که زندگی  حیوانات و گیاهان آبزی به حداقل غلظت اکسیژن محلول در آب بستگی دارد

آب های سطحی در مقایسه با آب های زیرزمینی اکسیژن محلول بیشتری دارند وجود مواد شیمیایی احیاکننده و به ویژه مواد آلی در آب موجب مصرف و کاهش مقدار اکسیژن محلول می گردد در صورتی که مقدار اکسیژن محلول در آب کمتر از حداقل مجاز برای زندگی جانداران آبزی باشد،آب آلوده تلقی می شود (آلوده سازی آب به وسیله ی فاضلاب وقتی بیشتر آشکار می شود که بدانیم هر متر مکعب فاضلاب 40تا60 مترمکعب آب سالم را آلوده می سازد. تاثیر نامطلوب ناشی از دفع نادرست فاضلاب ها به حدی است که امروزه اجرای طرح های تصفیه ی فاضلاب های شهری و صنعتی را به امری ضروری و بنیادی مبدل ساخته است ) امروزه روش های مشتمل بر فرآیندهای بیولوژیکی از جمله روش های برکه تثبیت، لاگون های هوازی و بی هوازی و لجن فعال به طور گسترده ای در تصفیه انواع فاضلاب های مختلف با بار آلی زیاد مورد استفاده قرار می گیرد که در این میان فرآیند لجن فعال از قدیمی ترین و متداولترین روش های بیولوژیکی تصفیه فاضلاب است.

سیستم تصفیه فاضلاب صنایع آبکاری

تصفیه فاضلاب صنایع آبکاری

آبکاری: (Electroplating)‏ فرآیند روکش‌دهی فلزی (Plating) است که با احیا کاتیون بوسیله جریان الکتریکی و نشاندن آن بصورت یک لایه روی ماده‌ای دیگر مانند فلز است. این فرآیند برای افزایش ویژگی‌هایی مانند مقاومت به سایش و خوردگی و غیره بکار می‌رود.

فرآیندی که آبکاری بوسیله آن انجام می‌شود، رسوب‌دهی الکتریکی (Electrodeposition) نام دارد. کاتد قطعه ای‌ است که قرار است لایه ای رویش بنشیند، و آند فلزی ا‌ست که روکش است. این دو به وسیله الکترولیت با هم ارتباط الکتریکی دارند و با به کار بردن یکسوکننده، جریان مستقیم به آند می‌رسد و باعث انحلال اتم‌های آن می‌شود. در سوی دیگر، این اتم‌ها با احیا در فصل مشترک کاتد و الکترولیت، بر روی آن رسوب می‌کنند. سرعت انحلال اتم‌ها از آند و احیای آنها در کاتد برابر است.
در گونه‌ای از آبکاری، آند از فلزی مانند سرب است که حل نمی‌شود و اتم‌هایی که باید برای روکش احیا شوند از پیش در الکترولیت موجودند.

مقدمه‌اي برتصفيه پساب‌هاي آبكاري
در پساب آبكاري هميشه مقادير قابل توجهي املاح فلزات سنگين نظير كروم، مس، نيكل، روي، كادميوم و غيره و مواد سمي ديگري مثل سيانور موجود است. اگر اين پساب‌ها بدون خنثي‌سازي و حذف فلزات سنگين در محيط زيست وارد شوند مشكلات زيادي از نظر آلودگي آب و خاك توليد خواهند كرد. چه بسا آب‌هاي سطحي و زيرزميني دريافت‌كننده اين آلودگي، ديگر قابل‌شرب نباشند. بنابراين ضرورت دارد كه اين پساب‌ها قبل از دفع و رهاسازي در طبيعت، خنثي‌سازي و تصفيه گردند.

پساب صنایع آبکاری
1- پساب‌هاي اسيدي و قليايي كه در اثر چربي گيري و شستشوي سطوح فلزاتي كه روي آنها عمل آبكاري انجام مي‌گردد حاصل مي‌شود.
2- پساب‌هاي ناشي از شستشوي اجسام آبكاري ‌شده بعد از هر مرحله از آبكاري كه بيشتر شامل مقاديري از كروم، مس، نيكل يا مواد سمي نظير سيانور مي‌باشند.
3- علاوه بر پساب‌هاي حاصل از مرحله شستشوي اجسام آبكاري‌شده ممكن است مقداري مواد سمي تركيبات فلزات سنگين از وان‌هاي آبكاري نشت نمايد يا هر چند وقت يك بار، وان‌ها را تخليه نمايند.

كروم موجود در پساب‌هاي آبكاري ممكن است به صورت تركيبات سه ظرفيتي يا به صورت اسيد كروميك و كرومات باشد. در صورت اول تصفيه پساب نيازي به احياي كروم ندارد. در حالي كه كروم شش ظرفيتي يا اسيد كروميك را قبل از تصفيه بايد به كروم سه ظرفيتي احيا نمود. سيانور نيز در محيط قليايي مي‌تواند با گاز كلر يا تركيبات كلردار اكسيد شود. بنابراين در روش تصفيه شيميايي پساب آبكاري‌، مراحل مهم زير مورد مطالعه قرار مي‌گيرند:
- اكسيداسيون سيانور
- احياي كروم
- انعقاد و ته نشيني

اكسيداسيون سيانور
اكسيداسيون سيانور كه در محيط قليايي با pH حدود 5/10 تا 11 به وسيله گاز كلر يا تركيبات كلردار انجام مي‌شود، معمولاً با نصب دستگاه pH متر اتوماتيك در حوض اكسيداسيون كه مي‌تواند فرمان تزريق مواد قليايي يا تركيبات كلردار را به شيرهاي مغناطيسي يا الكتريكي صادر نمايد، انجام مي پذيرد. وقتي دستگاه pHمتر فرمان تزريق مواد قليايي را در pH حدود 5/10 تا 11 صادر كرد، دستگاه ديگري كه ORP ناميده مي‌شود در رقم mv600 فرمان تزريق تركيب كلردار را صادر خواهد نمود. بدين صورت سيانيد موجود در پساب اكسيد خواهد شد.
در كارگاه‌هاي آبكاري كه ممكن است جريان پساب دائمي يا منقطع باشد، نحوه تصفيه شيميايي متفاوت خواهد بود. در روش آبكاري با جريان دائم ابتدا نسبت به يكنواخت بودن كيفيت و كميت پساب سيانور اقدام و سپس عمل اكسيداسيون را انجام مي‌دهند. زمان كلي لازم براي اكسيداسيون حداكثر 15 تا 20 دقيقه است. در جريان‌هاي منقطع پساب، سعي مي‌شود ابتدا پساب‌هاي حاصل از آبكاري سيانوري در پايان كاري در حوضچه‌اي جمع‌آوري و در اين حوضچه پس از تنظيم pH و تزريق تركيبات كلردار، سيانور موجود در پساب را اكسيده نمايند.

احياي كروم
احياي كــروم در pH حدود 5/2 تا 4 با استفاده از تركيباتي چون بي‌سولفيت سديم، گاز سولفور و سولفات آهن II انجام مي‌گيرد. ابتدا با كنترل pH متر اتوماتيك، تزريق اسيد تا تقليل pH به حدود 5/2 تا 4 انجام خواهد گرديد. سپس با تزريق احياكننده در محيط اسيدي، يون‌هاي كرومات يا اسيد كروميك احيا شده و كروم شش ظرفيتي كه بسيار سمي است به كروم سه ظرفيتي تبديل مي‌گردد. ميزان سميت كروم سه ظرفيتي بسيار كمتر از كروم شش‌ظرفيتي است و در عين حال كروم سه ظرفيتي به راحتي با تنظيم pH بين 5/8 تا 5/9 قابل ته‌نشيني و جدا شدن از فاضلاب مي‌باشد.
احياي كروم و تصفيه پساب‌هاي كروم‌دار همانند آنچه در مورد تصفيه پساب‌هاي سيانور گفته شد ممكن است به صورت جريان دائم يا بعد از پايان كار آبكاري انجام شود. متذكر مي‌شود براي كنترل pH مي توان به صورت دستي نيز اقدام نمود و مواد احياكننده را نيز به صورت دستي به آن اضافه نمود، فقط بايد دقت نمود كه مواد شيميايي را زياد مصرف نكرد.

انعقاد و ته نشيني
پس از آن كه فاضلاب سيانور توسط اكســيداسيون و فاضلاب حاوي اسيد كروميك توسط احيا، سميت‌زدايي گرديدند، هر دو پساب را با پساب حاصل از شستشوهاي اسيدي و قليايي چربي گيري مخلوط كرده و با تنظيم pH در محدوده 5/8 تا 5/9 جهت تشكيل هيدروكسيدهاي فلزي عناصر سنگين موجود در پساب مثل كروم سه ظرفيتي، نيكل، مس، همچنين با افزايش كمي مواد منعقدكننده جهت تسهيل در ته نشيني هيدروكسيدهاي فلزي تشكيل‌شده به همراه مواد معلق و كلوئيدي ديگر موجود در فاضلاب اقدام نموده و پساب را به مخزن ته‌نشين هدايت مي‌نمايند تا لخته‌ها و فلوك‌هاي تشكيل شده ته نشين گرديده و از فاضلاب جدا شوند. اصولاً حجم مخزن ته‌نشين بايستي به گونه‌اي انتخاب گردد كه حداقل يك ساعت زمان ماند جهت ته‌نشيني مناسب لخته‌ها به فاضلاب داده شود. به مخزن ته‌نشيني كلاريفاير نيز مي‌گويند. پساب خروجي از كلاريفاير قابليت تخليه شبكه فاضلاب را دارا بوده و چون سميت‌زدايي شده است جهت تصفيه‌خانه‌ها در شهرك صنعتي ضرري نداشته و مشكل‌آفرين نخواهد بود.
لازم به ذکر است سیستم های تصفیه فاضلاب آبکاری شرکت آبسان زلال صرفاً جهت حذف كرومات، سيانور، فلزات سنگين متداول در آبكاري و تنظيم pH طراحي می شود.